Doç. Dr. Cengiz Dibekoğlu

Kolon Kanseri

Kalın barsak kanseri önlenebilir bir hastalıktır…

Kolon kanseri olmadan önlenebilen ve erken yakalandığında tamamen iyileştirilebilen bir hastalıktır.​

Kalın Barsak (Kolon) kanseri nedir?

Kalın barsak dediğimiz organda yerleşmiş kötü huylu yani habis tümörler kalın barsak kanseri olarak bilinir. Kalın barsağın son kısmına yerleşmiş kanserlere de rektum kanseri denilir. Değişik patolojik tipleri mevcuttur ama çoğunluğu adenokanser yapısındadır.

​

Kalın barsak kanserinin sıklığı nedir?

Yapılan araştırmalarda kalın barsak kanseri, kanserle ilişkili ölümlerde Avrupa da 2. sıklıkta ABD de 3. sıklıkta karşımıza çıkıyor. Yani sık karşılaşılan ve tehlikeli bir kanser türüdür.

Kalın barsak kanserinin şikayetleri nelerdir?

Çoğu zaman hastalık ilerleyene kadar bulgu vermeyebilir veya şikayet yapmayabilir.. Yine de aşağıda sayılan şikayetler olabilir;

Barsak hareketlerinde değişiklik (ishal- kabızlık gibi veya devamlı ishal veya kabızlık)

Makattan kırmızı renkli kanama veya büyük abdeste karışmış veya bulaşmış kan.

Karında şişkinlik , huzursuzluk ve nedensiz kramplar ve ağrılar

Büyük abdest yaptıktan sonra tam rahatlayamamış olma hissi​

Yorgunluk ( kalın barsak tümörleri yavaş yavaş kanayarak kansızlık yapar ve bu da çabuk yorulma çarpıntı gibi şikayetler yapabilir)

Nedensiz kilo kaybı

​

Kalın barsak kanserinin nedenleri nelerdir?

Çoğu kanser türünde olduğu gibi kalın barsak kanserinin de nedenini tam olarak bilemiyoruz. Ama çoğunlukla polip şeklinde başlamaktadır.. Yani kalın barsakda oluşan kanserlerin % 80 i öncelikle polip olarak karşımıza çıkar. Bu nedenle poliplere karşı mücadele edilmesi kalın barsak kanseri oluşumunu engelleyebilir.

​

Polip nedir?

Polip barsağın içine doğru büyüyen mantar şeklinde yapısı ve sapı olan bazende sapı olmayan uzanımlardır. Bunlar öncelikle iyi huylu oluşumlar olarak başlar ve zamanla kansere dönüşebilir. Poliplerde boyut kanser gelişimi açısından önemliidir. 1 cm den küçük poliplerde kanser olma ihtimali düşükken 2 cm üzerine çıkınca bu risk bazı durumlarda % 50 ye kadar çokabilir.

​

Kalın barsak kanseri önlenebilir mi?

Evet önlenebilir bir hastalıktır. Az önce bahsettiğimiz gibi kanser genellikle poliplerden kaynaklanıyor. Bu poliplerin kanser olmadan saptanması ve kolay bir şekilde alınması mümkündür. Bu nedenle tarayıcı kolonoskopiler yapmak özellikle riskli insanlarda erken tespit açısından çok yararlıdır. Bulunan polipler alındığında o polipden dolayı kanser olma riskini çok azaltmaktadır.

​

Polipler her zaman kansere dönüşürmü?

Tüm poliplerin kanser olacağını söylemek mümkün değildir. Kanserleşebilme potansiyeline sahip polipler genellikle ”adenematöz” tipte poliplerdir. Bu tipte olan polipler alındıktan sonra da belli aralıklarla takip edilmelidir.

​

Kalın barsak kanseri oluşumunu arttıran risk faktörleri nelerdir?

İleri yaş ( kalın barsak kanserlerinin % 90’ı elli yaş sonrası insanlarda ortaya çıkar. Yani yaş ilerledikçe risk artar.

Daha önce barsaktan kanser geçirmiş olmak veya polip aldırmış olmak ikinci bir odakta kanser olması riskini arttırır

Ülseratif kolit gibi iltihaplı barsak hastalığı varlığı

Ailede barsak kanseri geçirmiş yakınların varlığı

Düşük lifli ve yüksek yağlı beslenme

Hareketsiz yaşam

Diabet varlığı

Obazite

Alkol kullanımı

Karın bölgesinden daha önce alınmış ışın tedavisi (radyoterapi)

​

Kalın barsak kanserinden korunmak için hangi gıdalar tercih edilmelidir?

Lifli gıdaların tüketimi çok önemlidir. Lifli gıdaların barsak sağlığı için en az günde 30 gram alınması önerilmektedir. Tüm sebze ve meyvalarda ve tahıllrda lif bol olarak bulunmaktadır.

Bol miktarda kalsiyumdan zengin diet önerilmektedir(yoğurt ve süt ürünleri).

Tahıllı ekmek tüketimi koruyucu özelliklere sahiptir.

Aşırı yağlı yiyeceklerin ve rafine edilmiş gıdaların tüketilmemesi.

​

Kolon kanserini önlemek için başka neler yapılabilir?

Meyve sebze ağırlıklı beslenme ve kırmızı et ve yağdan uzak durma ve kalsiyumdan zengin diet önerilir.

Kalsiyum ve folik asit takviyeleri kullanılabilir.

fazla kilolardan kurtulma, egzersizler ve sigaranın bırakılması.

Belli aralıklarla check up yaptırmak.

​

Kalın barsak kanserinde teşhis yöntemleri nelerdir?

Hastalığın teşhisinde kolonoskopi çok önemlidir. Kolonoskopi ucunda kamera olan ve barsak içinde ilerletilebilen ince tüp şeklinde bir alettir. Bu alet vasıtasıyla kalın barsağın tüm iç yüzeyini gözümüzle görüp tarayabiliriz. Ayrıca saptanan bir tümörden parça alıp patolojik inceleme yapabilmemizi sağlar. Kolonoskopi ayrıca polipleri de tamamen alabilmemizi sağlar ve böylece kanser oluşamadan başındayken temizlenmiş olur. Kolonoskopiye ek olarak bilgisayarlı tomografi ve MR gibi yöntemler de teşhiste kullanılabilir. Ayrıca CEA gibi tümör markeri varlığı da kan testleriyle kontrol edilebilir.

​

Erken teşhis amacıyla kolonoskopik check-up kimlere önerilir?

50 yaşın üzerinde herkese

Ailesinde kolon kanseri olan bireylere

Ailesinde erken yaşta kolon kanseri olmuş kişilere

Barsaklarında iltihaplı kolit olan kişilere

​

Check-up amaçlı kolonoskopi hangi sıklıkla yapılmalıdır?

İlk kolonoskopisinde problem saptanmamış insanlara 4-5 yılda bir yapılması önerilmektedir. Daha önce polip alınmış ve adenamatöz polip saptanmış kişilere de doktorunuzun değerlendirmesine bağlı olarak genellikle 1-2 yılda bir kontrol önerilir.

​

Kalın barsak kanserlerinin tedavisinde neler yapılır?

Tedavide hastalığın durumuna ve evresine göre farklılıklar olabilir. Fakat ameliyat her zaman tedavinin ilk seçeneğidir. Ameliyat olabilecek durumdaki hastalar muhakkak içinde ameliyat olan bir tedavi planlamasına girerler. Bazen ameliyattan önce bazen de ameliyattan sonra kemoterapi ve radyoterapi tedaviye eklenir. Hastalığın yerine ve evresine göre ameliyat yöntemleri değişebilir. Cerrah bu tedavinin nasıl olacağına hastalığın ve hastanın durumuna bakarak karar verir.

​

Kalın barsak kanserinin seyri nasıldır?

Tedavi erken evrelerde yapılırsa bu hastalıktan tamamen kurtulma şansı oldukça yüksektir. Tüm kanserlerde olduğu gibi geç kalınmadığında tedavi çok etkin ve yüz güldürücü olabilmektedir.